Door: Paul de Beer
Redacteur S&D, Hoogleraar aan de UvA, verbonden aan AIAS-HSI

De verleiding is groot – bij de lezer waarschijnlijk niet veel minder dan bij mijzelf – om in de coronacrisis het begin van een nieuwe fase te zien. Een fase waarin we allerlei dingen anders gaan doen dan in de pre-coronafase. Meer waardering en een hogere beloning voor de werkenden in de ‘vitale’ beroepen. Minder en schoner vliegen. Meer in Nederland op vakantie. Minder woon-werkverkeer. Een meer gelijke rolverdeling tussen man en vrouw bij het huishoudelijk werk en de kinderverzorging. Een andere regulering van flexibel werk, vooral van zzp’ers, die zo kwetsbaar zijn gebleken. En bedrijven niet meer toestaan hun winst in het buitenland te laten neerslaan, om vervolgens hun hand op te houden bij de Nederlandse staat als het even tegenzit.

Het is echter de vraag of veel mensen na de coronacrisis echt een andere samenleving wensen. Nu de ‘intelligente lockdown’ stapsgewijs wordt opgeheven, lijken de meesten ernaar te snakken dat de normale situatie weer terugkeert. En dan niet het ‘nieuwe normaal’ van de anderhalvemetersamenleving, maar het oude normaal. Waarin we weer voor een spotprijs naar onze vakantiebestemming vliegen, binnen 24 uur ons pakketje thuis laten bezorgen en de belastingen niet omhooggaan om de vitale beroepen beter te belonen.

Goed, we zullen misschien iets vaker thuis werken en online vergaderen omdat dat efficiënter is en reistijd scheelt. En waarschijnlijk gaan zzp’ers verplicht deelnemen aan een arbeidsongeschiktheidsverzekering en krijgen zij minder belastingvoordelen, maar die plannen waren al vóór de crisis in de maak.

Net als de vorige crisis – de financiële crisis van 2008 – lijkt de huidige crisis het gelijk van linkse partijen te bewijzen dat de vrije markt niet voldoende robuust en veerkrachtig is om grote schokken op te vangen en dat een sterke staat onmisbaar is voor een gezonde economische en maatschappelijke ontwikkeling. Maar laten we niet vergeten dat die vorige crisis, die ontstond in de financiële sector, al snel uitmondde in een crisis van de publieke financiën.

In plaats van winst bracht die crisis de linkse partijen juist grote electorale verliezen. En de dominante beleidsreactie was er niet een van versterking van de overheid, maar van ‘austerity’, jarenlange bezuinigingen. Evenzo is de kans groot dat ook deze crisis, als het coronavirus de kop is ingedrukt, zich zal voortzetten in een crisis van de openbare financiën. In de meeste landen lopen de overheidstekorten en de staatsschuld immers nog veel sterker op dan tien jaar geleden.

Tien jaar geleden wisten de linkse partijen geen overtuigend alternatief te presenteren voor het neoliberale bezuinigingsbeleid. Zijn zij daar nu wel toe in staat? Dat is verre van vanzelfsprekend. Dit keer klinkt de roep om niet mee te doen aan nieuwe grote bezuinigingsronden – zelfs Klaas Knot vindt dat immers niet wenselijk – en om een nieuwe rol voor de overheid en de (semi-)publieke sector op te eisen. Maar hoe geloofwaardig is het als je om de tien jaar je koers 180 graden draait? De PvdA staat niet alleen voor de zware klus om met een aansprekend sociaal-democratisch programma voor de post-corona-periode te komen. Zij zal ook de kiezers ervan moeten overtuigen dat dit een geloofwaardig en realistisch alternatief vormt voor het huidige kabinetsbeleid. Ga er maar aan staan!

Auteur(s)

Dossiers

Voor een thematisch overzicht van al onze artikelen en publicaties, zie onze dossiers

Steun de Wiardi Beckman Stichting

Veel van onze onderzoeksprojecten en publieke bijeenkomsten zijn mogelijk gemaakt door giften van donateurs. Ook S&D zouden wij niet kunnen maken zonder donaties.

S&D bestaat sinds 1939 en verschijnt zes keer per jaar. Oude nummer kunt u doorzoeken via het register (1939-2023) of op thema. De redactie bestaat uit: Paul de Beer, Nik de Boer, Meike Bokhorst, Wimar Bolhuis, Josette Daemen, Patricia Dinkela [eindredactie], Janneke Holman [eindredactie], Tim 'S Jongers, Ruud Koole, Marijke Linthorst, Annemarieke Nierop [hoofdredactie], Arjan Reurink en Bram van Welie.

S&D wordt uitgegeven door Van Gennep. Een los nummer kost € 17,50, en jaarabonnementen (vol tarief) € 84,50 (te bestellen via: info@vangennep-boeken.nl).

Een online abonnement kost € 2 per maand. U kunt zelf een account hiervoor aanmaken onder mijn S&D, of stuur een e-mail naar send@wbs.nl.

Oude nummers kunt u downloaden vanaf de website van het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen. Voor een overzicht van auteurs per nummer, raadpleegt u het register van S&D (1939-2023)

Inzenden kopij

De redactie van S&D verwelkomt kopij. Artikelen kunnen worden gemaild naar send@wbs.nl. Artikelen aanleveren in Word, bronvermelding in eindnoten (apa). Richtlijn aantal woorden: 2000-2500. Idealiter vormen artikelen in S&D een mix van wetenschap, politiek en essay. De redactie van S&D beslist over plaatsing van binnengekomen kopij. Ze beoordeelt daarbij op basis van de volgende criteria:
- een heldere opbouw en schrijfstijl (geen jargon) en duidelijke vraagstelling
- een goede onderbouwing van standpunten met argumenten, weging van de tegenargumenten en bronvermelding
- vernieuwing van de gedachtevorming binnen de sociaal-democratie
- toegevoegde waarde t.o.v. bestaande inzichten/onderzoeken
- politieke relevantie

Redactie

Redactieadres: Wiardi Beckman Stichting
Emmapark 12, 2595 ET Den Haag
Telefoon [070] 262 97 20
send@wbs.nl

Uitgever: Uitgeverij Van Gennep
Nieuwpoortkade 2a
1055 RX Amsterdam
info@vangennep-boeken.nl

Documenten