Jaarboek 1986

Redachtie: Marnix Krop, Martin Ros, Saskia Stuiveling en Bart Tromp

--> download de pdf

Het Zevende jaarboek voor het democratisch socialisme belicht aspecten van de tegenstelling verbaal radicalisme versus praktisch reformisme. J. Th. J. van den Berg, directeur van de Wiardi Beekm an Stichting, pleit in dit jaarboek voor herwaardering van daden en gedachtengoed van de Partij van de Arbeid van de eerste twintig jaar. Zonder die geheugensteun zal het nog lastiger worden het stempel van ‘natuurlijke oppositiepartij van Nederland’ kwijt te raken.

Een belangrijke smet op het blazoen van het reformisme was steeds de relatie met de koloniale politiek. Streven naar politieke macht binnenslands zou de sociaal-democratie hebben doen afdwalen van beginselvast antikolonialisme, met de politionele acties in Indonesië als droef resultaat. In een artikel over ‘De SDAP en Indonesië, 1930-1935’ betoogt Peter van Tuijl dat de werkelijkheid ingewikkelder was. De principiële, onvoorwaardelijke erkenning van het recht op onafhankelijkheid werd gecom bineerd met praktische maar vergaande voorstellen voor industriële ontwikkeling van Indonesië. Haar koloniale politiek bracht de SDAP dan ook eerder verder van dan dichter bij regeringsdeelname in Nederland.

In een artikel over ‘Sociaal-democratie en de Nederlandse Antillen’ maken Fennema en Henriquez duidelijk dat de PvdA door het trauma van de Indonesische dekolonisatie zich te zeer heeft laten leiden door het recht op onafhankelijkheid. Daardoor kwam er weinig terecht van reformistische arbeid die de Antillen een weerbare politieke en economische structuur had kunnen bezorgen.

Dit jaarboek besluit met een opstel over de boekerij van De Arbeiderspers (1929-1971) en met een profiel van een eenzame vernieuwer van de SDAP, Jan Goudriaan, ‘socialist zonder dogma’s’.